De ontwikkeling
van Sloterdijk
Bosch en
Lommerhoeve
Kijkduinstraat en
het Pierenbadje
Admiraal de Ruijterweg
en de Boomkerk
Algemeen uitbreidingsplan
De Kolenkitkerk
en de A10
Het GAK-gebouw en het
Bos en Lommerplantsoen
Bos en Lommerweg
De groene Corridor
St Josephkerk en
de Robert Scottbuurt
Brug 382
(Jan van Galen brug)
De verzamelde verhalen van Harry is een eerbetoon aan Henri Gosen - Historicus. Een wandelend archief van èlke baksteen in Bos en Lommer en omstreken.

De mooiste locaties met Harry's verhalen
vind je op deze kaart.
Met liefde gemaakt door: TINKEBELL.Initiator, concept en productie
Linda ZwartFilm
Tessa HendriksVerhaal-monumenten op locatie
Terug naar de kaart!

Harry over de ontwikkeling van Sloterdijk

"Je ziet er geen reet meer van, maar dit hier, is een essentieel gebeuren." (Harry, terwijl hij door een stuk braakliggend terrein in Sloterdijk loopt)

Sloterdijk was een bloeiend dorp, onstaan zo rond de twaalfde, dertiende eeuw en het heeft nogal een aantal ontwikkelingen doorgemaakt totdat er in de twintigste eeuw steeds meer van het dorp werd afgesnoept.
Waar nu de A10 loopt, stonden vroeger woonhuizen. Door het dorp liep de Haarlemmervaart (de trekvaart) waar in de achtiende eeuw een weg naast werd aangelegd. De Haarlemmerweg.
In de negentiende eeuw vestigden groothandelaren zich hier langs de Haarlemmertrekvaart, en vervolgens veel industrialisatie langs de Haarlemmerweg.
In de jaren 50 van de afgelopen eeuw werden veel huizen afgebroken en is station Sloterdijk aangelegd. Tot slot werd in de jaren 60 de A10 aangelegd waardoor het grootste deel van Sloterdijk letterlijk begraven werd en ook de beroemde Coca Cola fabriek die hier stond verdween.

Zonde. Maar volgens Harry is het helemaal geen gek idee om de hele zaak weer te herbouwen zoals het vroeger was. "Kan in een jaartje of tien"

Verhaal sluiten

Harry over de Bosch en Lommerhoeve

Waar stond de boerderij waar we de naam Bos en Lommer aan te danken hebben? Daar zijn verschillende verhalen over, maar Harry denkt het (ongeveer) zeker te weten. Hoe hij aan deze kennis komt? Simpel: door een plattegrond van toen, waar de Bosch en Lommerhoeve op staat aangegeven, over een kaart van vandaag te leggen. Dan is dit de lokatie waar je uitkomt.

Verhaal sluiten

Harry over het Pierenbadje en de Kijkduinstraat

Aan de ene kant van 'het mooiste blok van Bos en Lommer' bevindt zich de oude kleuterschool van Harry en aan de andere kant een speelvijver ontworpen door Jacoba Mulder die ook verantwoordelijk was voor het ontwerp van het Amsterdamse Bos. Aan de speelvijver staat een prachtig kunstwerk van Gerrit Bolhuis 'vrouw met kruik', vroeger ook wel 'de mevrouw met de grote kut' genaamd. Bos en Lommer was in principe een openlucht museum waarin je de overgang van de figuratieve beeldhouwkunst van de jaren 30 naar de abstracte kunst van de jaren 60 van beeld tot beeld kon zien. Een deel van de oorspronkelijke beelden zijn ondertussen weggehaald, en er is ook behoorlijk wat toegevoegd. Dat laatste, tot ongenoegen van Harry.

Verhaal sluiten

Harry's verhalen over de Admiraal de Ruijterweg en de Boomkerk

De Boomkerk aan de Admiraal de Ruijterweg is tussen 1908 en 1911 ontworpen door de architect P.J. Bekkers De boomkerk was beroemd om de prachtige orgelconcerten die werden gegeven.
 
Om de kerk heen werden met de jaren steeds meer huizen gebouwd aan de Admiraal de Ruijterweg, waar vooral Katholieke gezinnen kwamen te wonen. Door al die nieuwe Katholieken in de buurt floreerde de kerk enorm. De naam 'boomkerk' komt overigens van de veel oudere schuilkerk 'het boompje' aan de Kalverstraat. Zowel een van de orgels als een aantal ornamenten aan het gebouw komen daar ook vandaan.
 
Op diezelfde Admiraal de Ruijterweg werd rond 1910 een trambaan aangelegd: eerst naar Haarlem en later reed de tram helemaal naar Zandvoort.
Door de oplevering van de A10 is deze trambaan naar Zandvoort in 1958 vervangen door een buslijn die vandaag nog steeds rijdt.

Verhaal sluiten

Harry op bezoek bij Kesbeke en zijn verhaal over het algemene uitbreidingsplan

Vroeger, toen Harry een kind was, speelde hij al in deze wijk. Onder andere bij Kesbeke, waar binnen allemaal draaibanken stonden. Harry en zijn vriendjes namen het draaiafval mee naar huis: 'gewoon, om te verzamelen'

In het algemene uitbreidingsplan voor de inrichting van Bos en Lommer was het de bedoeling dat de strakke grens tussen stad en platteland opgeheven zou worden waarbij Van Eesteren, de architect, het groen van het platteland de stad in wilde laten komen. Dat deed hij met de aanleg van perkjes en bomen. Harry laat zien hoe je dit 'organische bouwen' terug ziet in de wijk.

Verhaal sluiten

Harry's verhalen over de Kolenkitkerk en de A10

Toen de Kolenkitkerk werd gebouwd stond het pand nog vrij. Tot de jaren 70 toen het stadsdeel Bos en Lommer de omgeving Bos en Lommerplein ging ontwikkelen was de Bos en Lommerkerk een 'symbool' waar je naar toe reed over de A10 of de Bos en Lommerweg richting west. Tegenwoordig is de kerk helemaal ingebouwd.

Oorspronkelijk was niet voorzien dat de A10, waar de Kolenkitkerk tegenaan ligt, zo druk zou worden. Bedoeld was om een weg aan te leggen vergelijkbaar met de Hoofdweg. Dat liep echter iets anders..

Verhaal sluiten

Harry over het GAK-gebouw en het Bos en Lommerplantsoen

GAK staat voor 'gemeenschappelijk administratie kantoor' en dit gebouw is volgens Harry Het glazen paleis van de wederopbouw.
In de jaren 30 werden bedrijfsverenigingen opgezet om pensioenen en weduwe en wezen uitkeringen voor de mensen te regelen. Later ging het GAK op in het UWV.
Dit 'glazen paleis' is opgebouwd uit een staalconstructie en Harry heeft deze als kind gebouwd zien worden vanaf de draaimolen op de kermis die hij bezocht.
Daar waar nu het Bos en Lommerplantsoen is aangelegd was vroeger een parkeerplaats met aan de entree van het gebouw een speelvijver met kunstwerken. Een deel is verdwenen, maar sommige kunstwerken zijn blijven staan. Het vijvertje zelf is tegenwoordig helaas te vies om er nog in te kunnen spelen.

Verhaal sluiten

Harry's verhalen over detonatie van architectuurstijlen aan de Bos en Lommerweg

In de Erasmusbuurt kreeg 'de onderkant van de samenleving' in de afgelopen eeuw 'de allure van Amsterdam Zuid', onder andere door dubbele rijen bomen in de straat.

Maar wie door de ogen van Harry kijkt, ziet dat dit ook een plek is waar drie architectuurstijlen met elkaar detoneren:
De Amsterdamse school architectuur, herkenbaar aan de platte daken
De jaren 30 architectuur met prachtige zadeldakjes en de jaren 20 woningen door Westerman naast de jaren 30 woningen van Westerman. - Alles loopt in elkaar over.

Verhaal sluiten

Harry over de groene Corridor

Het Erasmuspark is te mooi om het er over te hebben. - Behalve de ijsbeer. Die hoort daar niet te staan en is te lelijk om te vermelden.
Waar Harry wel graag over vertelt is: waarvoor dient dit groen eigenlijk?
Bij de inrichting van de buurt is bedacht dat moeders op maximaal 400 meter van hun huis recreatiegroen moesten kunnen vinden en binnen 800 meter van de huizen moest 'actief' recreatiegroen te vinden zijn (sportvelden).
Daarom is een lange groenstrook door Bos en Lommer aangelegd en werden ook scholen bij elkaar, in een zee van groen geplaatst. Zodat er frisse lucht werd aangevoerd en mensen gelukkiger en gezonder waren.

Verhaal sluiten

Harry over de St Josephkerk en de Robert Scottbuurt

De huizen in deze buurt zijn oorspronkelijk van de ACOB (algemene cooperatie voor onderwijsbestuurders) De woningen zijn groter dan gebruikelijk in Amsterdam omdat ze zijn gebouwd voor docenten. Die docenten, zo werd gedacht, hadden een extra kamer nodig om huiswerk na te kijken. Na de tweede wereldoorlog werd de ACOB een woningbouwvereniging waar je lid van kon worden als je een HBO diploma had of hoger. Joop den Uyl woonde hier onder andere met zijn familie.
Na de tweede wereld oorlog werd de St Josepkerk gebouwd. Een prachtig betongebouw van de architecten G.H.M. Holt en K.P. Tholens, tegenwoordig niet voor niets een rijksmonument.
Ondanks dat zit er nu een 'candy castle' in het kerkgebouw: "een vloek voor je ogen".
Aan de achterkant van de kerk staat een schoolgebouw van de zelfde architecten.

"De afdeling stadsontwikkeling heeft hier goed werk gedaan. Echt. "aldus Harry.

Verhaal sluiten

Harry's verhalen over brug 382

Deze brug is het pronkstuk van Cornelis van Eesteren, de bedenker van het architectonisch uitbreidingsplan dat bepalend was voor de inrichting van de buurt. Niet voor niets een rijksmonument! De brug zelf is ontworpen door Piet Kramer en het is de toegangspoort tot de Westelijke tuinsteden. Wanneer je vanuit de binnenstad naar het westen rijdt, dan word je door de armen van de brug in de buurt ontvangen.
De prachtige beeldhouwwerken op en rondom de brug zijn gemaakt door Hilde Krop.

Toen Harry voor het eerst op schoolreis ging, vertrokken ze hier met de boot naar Artis.
En als je in die tijd op de brug ging staan, dan kon je zien hoe de boten aankwamen bij de markthallen vanuit de polders met kisten vol groenten, die werden hier geveild.

Verhaal sluiten